හිතට බොරු කියා හිතෙන් වැඩ ගන්න බැහැ

සිතෙන් වැඩ ගන්න නම් සත්‍ය ලෝකය හමුවේ විචාරය මෙහෙයවිය යුතුයි. සිතෙන් වැඩ ගන්න හැකි යැයි කියා දෙන බොහොම පිරිසක් හිතේ ස්වභාවය කියා දෙන්නෙ නැහැ. වාහනයක් පදවා ගෙන යන්න නම් වාහනයේ ස්වභාවය දැනගන්න ඕනා. වාහනය හදපු ඉංජිනේරුවා වෙන්න ඕන කියනවා නෙමෙයි. වාහනය වැඩ කරන හැටි ගැන දැනුමක් තියෙන්න ඕන. දැනුම වැඩි තරමට වාහනෙන් කාර්යක්ෂම ව දිගු කාලයක් වැඩ ගන්න පුලුවන්. වැඩ කරන බල්ලෙක් නොවූවත් සුරතලයට හදා ගන්න බල්ලාගේ ද ස්වභාවය දැන ගැනීමෙන් බල්ලා සුරතල් කරන්නාට වැඩි වාසියක් ලැබෙනවා.

මිනිස් හිතත් එහෙමයි. ඒ ගැන අවබෝධයක් නැතිව අරයා කියන විදියට සහ මෙයා කියන විදියට හිතෙන් වැඩ ගන්න යන අය අන්ධානුකරණයේ යෙදෙන්නෝ වෙන නිසා හිතෙන් වැඩ ගන්න හැකියාව දුර්වලයි.

ඉතින්, මිනිස් සිතට ලැබෙන දත්ත සංකල්ප බවට හරවන්නෙ විචාරය බව කළින් සටහෙනන් කිව්වානේ. සංකල්ප වලින් අප අවබෝධ කරගන්නේ ලෝකයයි. හිතෙන් වැඩ ගන්න නම් සත්‍ය ලෝක ස්වභාවය කුමක් දැයි හඳුනාගන්න ඕනා.

ප්ලේටෝ කීවේ රූපක (Form) නම් වූ ‘තවත් ලෝකයක’ සත්‍ය පවතින බවයි. අපට ශුද්ධ විචාරයෙන් (pure reason) ඒ රූපක අවබෝධයට හැකියාව ලැබෙන බවයි. ප්ලේටෝගේ ගෝලයෙක් වූ ඇරිස්ටෝටල් කියන්නේ පවතිනුයේ සත්‍ය ලෝකයක් පමණක් බවයි. අපි ඉන්නේ ඒ ලොව මැද්දේ යැයි ඔහු කියයි.

රූපක (Forms) වනාහී යම් යම් වස්තු වල සාරය (essence) නම් සාරයට කොහොම ද ඒ වස්තු වලින් බැහැර ව පවතින්න හැකි? ඒ වස්තු වලට හේතුව සාරයයි. ඒ නිසා ඒවා වෙනත් ලොවක පවතිනු නොහැකියි.

අයිඩියල් බල්ලා යන සංකල්පයෙන් අප අවබෝධයක් ලබන්නේ බල්ලා යන රෑපකය නොව බල්ලා යන වස්තුව යි. ඒකීය වූ බල්ලන් සෙවනැලි පමණක් නොවෙයි. ඒවා බල්ලා යන වස්තු වෙයි.

වස්තුවක ඇති රූපකය යනු එය කුමක් දැයි කීම ය. කිසි දා බල්ලෙක් දැක නැති කුඩා දරුවෙක් බල්ලාට ඇඟිල්ලක් දිගු කර “ඒ මොකක් ද?” යැයි අසයි. රූපකය යනු ඒ මොකක් ද යැයි කීම ය. එනම් “ඒ බල්ලෙක්.” රූපකය නම් වස්තුවක සාරයයි. එහි ස්වභාවයයි. එය වැඩ කරන හැටි (function) ගැන වූ විස්තරයකි.

බල්ලා යන රූපකයට අයිති වන ලොව සියලුම බල්ලෝ අතර ඒකීය බල්ලා සුවිශේෂී ය. ලොව බල්ලෝ දෙදෙනෙක් කිසිදාක එක හා සමාන වූවන් නොවෙති. අනිත් වස්තු ද එසේම ය. ඒ ඒ වස්තුවට අනූපම (unique) වූ දැය ඇරිස්ටෝටල් විසින් හඳුන්වන්නේ “this-ness” යන සංකල්පයකිනි.

අපි ලෝකය තුල ජීවත්වන නිසා අපට වෙනත් තැනක තියන සත්‍ය නොව අවශ්‍ය වන්නේ අප ඉන්නා ලෝකයේ සත්‍ය කරා ළඟා වීමට යි. මිනිසාට සුවිශේෂී වූ විචාරයෙන් හැකියාව ලැබෙන්නේ ඥාන විභාගයක් තුලින් ඒ සත්‍ය කරා ළඟා වෙන්නට ය. තවත් විදියකින් කිව්වොත් බුද්ධියෙන් වටහා ගත හැකි ලෝකය හුදු රූපක වලින් යුතු නොවේ. එය ‘හොඳ’ යන්නට ළඟා වෙන්න දරණ උත්සාහයක් පමණක් නොවේ. එය දැන් මේ ලෝකයේ සිටිය දී ම ‘හොඳ’ කරා (විචාරයේ උදව්වෙන්) ළඟා විය හැකියාව මිනිස් සිතේ ස්වභාවය වීමක්.

හිතෙන් වැඩ ගන්න නම්, සාරය අඩංගු සුවිශේෂී වස්තු අවබෝධයට අපි විචාරයට ලක් කරන ප්‍රස්තුත (premises) මොනවාදැයි සැලකිල්ලට ගත යුතුයි. දුර්වල ප්‍රස්තුත වලින් ලැබෙන්නේ දුර්වල වූ නිගමන. හොඳ ප්‍රස්තුත වලින් අපට නිවැරදි නිගමන වලට එළඹෙන්නට හැකි වෙයි.

කාට කිව්වත් හිතට බොරු කියන්න බැහැ කියලා අහලා ඇතිනෙ. හිතන්න ඇහැකි පුද්ගලයා ගැන වැඩියෙන් ම දන්නෙ ඒ හිතන්න පුලුවන් හිත ම තමයි!!! හැම වස්තුවක් ම සුවිශේෂීයි. ඒකීයයි. නමුත් මිනිසාට පමණක් විචාරයට/හිතන්න හැකි හිතක් තියනවා. පුද්ගලයා ඒ ඒකීය වූ පුද්ගල සුවිශේෂී විචාරයට ඇති හැකියාව බැහැර ලා හිතෙන් වැඩ ගන්න වෑයමක් දරනවා නම් කරන්නේ හිතට බොරු කිරීමක්. අපි හිතන දේවල් විචාරයට ලක් වෙනවා ද දැන ගැනීමට අපි භාවිතා කරන්නෙ ප්‍රස්තුත.

දත්ත වලින් සංකල්ප හදා ගන්නා විචාරය භාවිතා කළ යුත්තේ හොඳ ප්‍රස්තුත.

බල්ලෝ සුවිශේෂී වූ ඒකීය වූ වස්තු. ඒත් උන්ට විචාරයට හැකියාවක් නැහැ. මිනිසාට විචාරයට හැකියාවක් ඇති නිසා හොඳ ප්‍රස්තුත සොයා යෑමත් ඒකීය වූ වෑයමක්.