මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් ධනවාදයට ලේබල් ඇලෙව්ව හැටි

පුද්ගලික අයිතියෙන් යුතු නිෂ්පාදන සාධක වලින් පාරිභෝගික කැමැත්ත තෘප්තිමත් කර ලාබයක් උපයා ගැනීම ඉලක්ක කරගත් අවදානමක වෙහෙසීම ධනවාදී ක්‍රමයයි.

මූල්‍ය, ප්‍රාග්ධනය (capital) යන්න අයිතිකරුවා ධනවාදියා නොහොත් capitalist යනුවෙන් හැඳින්වීම 17 වැනි සියවසේ මැද දී දකින්නට ලැබුණි. කැපිටාලේ යන පශ්චාත් යුගයේ ලතින් වචනයකින් හැදෙන කැපිටල් යන්නේ මූලාරම්භය ලෙසත්, කැපිටාලේ යන්න හරකා බාන අයිතියෙන් වූවන් හඳුන්වන වචනයක් ලෙසත්, සැලකේ. 12 වැනි සහ 13 වැනි සියවස් හි කැපිටාලේ යන්නෙන් අරමුදල්, භාණ්ඩ සංචිත, මුදල් කොටස්, පොලී එකතුවන මුදල් යනාදිය හැඳින්වීමට යොදා ගැනෙන ලදි. 1283 දී වෙළඳාමේ යෙදෙන සමාගමක මූල්‍ය වත්කම් හඳුන්වන්නට එය යොදා ගෙන ඇත. කැපිටාලේ යන්න වස්තු සම්පත්, මුදල්, අරමුදල්, භාණ්ඩ, වත්කම්, දේපල යන රාශියක් වෙනුවෙන් පාවිච්චි කරන ලද්දකි.

මූල්‍ය අයිතිකරුවන් හඳුන්වන්නට කැපිටලිස්ට් යන වහර 1633 දී සහ පසුව 1654 දී ඕලන්ද බසින් ලියන ලද කෘතියක සඳහන් වී ඇතැයි කියැවේ. ප්‍රංශ බසින් එටියෙන් ක්ලැවියෙර් විසින් 1788 දී කැපිටලිස්ට් ගැන කියා ඇත. 1817 දී ‘දේශපාලන ආර්ථිකය සහ බදු ක්‍රම සිද්ධාන්ත‘ ගැන ලියූ ඩේවිඩ් රිකාඩෝ කිහිප වතාවක් “ද කැපිටලිස්ට්” යැයි ලියා ඇති බව කියැවේ. 1823 දී “මේස කතා” නිර්මාණයේ දී ඉංග්‍රීසි කිවිඳා සැමුඑල් ටේලර් කොල්රිජ් කැපිටලිස්ට් පදය භාවිතා කරයි. මූල්‍ය අයිතිකරුවන් ගැන කියන්නට පියෙර්-ජෝසෆ් පෲඩොන් විසින් සිය “දේපල නම් කුමක් ද?” යන 1840 කෘතියේ කැපිටලිස්ට් පදය යොදා ගනියි. 1845 දී “සිබිල්” නිර්මාණයේ බෙන්ජමින් ඩිසායෙරෙලි කැපිටලිස්ට් යන පදය භාවිතා කර ඇත. තව විස්තර ඉංග්‍රීසි විකිපීඩියාවේ ඇත.

ලොව කැපිටල් සහ කැපිටලිස්ට්ලා ගැන ලියැවුනේ මූල්‍ය යෙදීමෙන් ව්‍යාපාර සිද්ධ වීම පෙන්වීමටත් සහ ධනවාදීන් යනු එවැනි උත්සාහයේ යෙදුනු අය බව හඳුන්වන්නටත් ගත් ඉහත සඳහන් වෑයම් වල දී ය.

ධනවාදය නොහොත් Capitalism යන ආර්ථික ක්‍රමය ගැන ප්‍රථමයෙන් ලියන්නේ කාල් මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් විසිනි.

1848 කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ මැනිෆේස්ටෝ ලියද්දී කාල් මාක්ස් හෝ ෆ්‍රෙඩ්රික් ඒංගල්ස් විසින් කැපිටලිස්ට් යන වචනය මෙසේ යොදති. “නූතන කර්මාන්තයේ දී පීතෘමූලිකයාගේ කුඩා කම්මල කාර්මික ධනවාදියාගේ දැවැන්ත ෆැක්ටරියක් බවට හරවා ඇත. ෆැක්ටරිය තුල පොදි ගහන ලද මහා කම්කරුවන් සංඛ්‍යාව සංවිධානය කර ඇත්තේ සොල්දාදුවන් ලෙසිනි. … බුර්ජුවාසි පංතියේ වහලුන් ලෙසින්, බුර්ජුවාසී ආණ්ඩුවක වහලුන් ලෙසින්, ඔවුන් දිනපතා සහ පැය ගණනට යන්ත්‍ර වල වහලුන් බවට පත් කර ඇත්තේ ඒකීය බුර්ජුවාසී කර්මාන්තකරුවා විසින් ය.”

ලෝක ඉතිහාසයේ මේ කාර්මිකයන් ඊට පෙරතුව කුමක නියැළුනා ද යන්න ගැන නොදන්නා අය සිතන්නේ ඔවුන් ගම්මාන වල පොදු දේපල භුක්ති විඳිමින් සතුටු ජීවිත ගත කළ අය බවයි. එහෙත් ඉතිහාසය විමසා බැලූ අයෙක් දකින්නේ මොවුන් කර්මාන්ත සේවකයන් වෙන්නට පෙර ගත කරන ලද්දේ කන්නට අඳින්නට හා වාසයට තැනක් නොමැතිව නන්නත්තාරේ ඇවිද බඩගින්නේ හා ලෙඩ රෝග වලින් මිය යෑමේ ඉරණමට ලක් වු අය බවයි. එවක ආණ්ඩු වාර්තා විමර්ශනයට නොහැකි අයට, හොනරේ බල්සැක්, චාල්ස් ඩිකන්ස්ගේ කතන්දර පොත් වල සහ වික්ටර් හියුගෝ ලියූ ලේ මිසෙරාබ්ල හි කාන්තාවන් හා දරුවන් යන එන මං නැති ලෙඩ දුකින් පිරුණු දුක්ඛිත ජීවිත ගෙවමින් සිට මිය යන ලද අය බව දැකිය හැකියි. ආණ්ඩුව විසින් කරන ලද්දේ මොවුන් අනාථ නිවාස වලට සහ රැකියා නිවාස වලට ගාල් කිරීමයි. ඔවුන්ගේ නුපුහුණු ශ්‍රමයට වැටුපක් ගෙවා ඔවුනට ජීවිකාවක් උපයන මාර්ගයක් සලසා දුන්නේ ධනවාදී ක්‍රමයයි.

එසේම සත්‍ය දැනගන්නට අවශ්‍යතාවයක් ඇත්තාට මුල් කර්මාන්තකරුවන් වූයේ කවුරුන්දැයි ද සොයාගත හැකියි. කර්මාන්තකරුවන් ලෙසින් කාර්මික යුගය පටන් ගත්තේ උප්පතියෙන් වංශවත් පවුල් වල සාමාජිකත්වය හිමි වූ රදළ බුර්ජුවාසීන් නොවේ. එහි ආරම්භය වූයේ ජේම්ස් හාග්‍රීව්ස් වැනි දවසේ පැය ගණනට හෝ කෑලි ගණනට උප්පත්තියෙන් හිමි වූ පාරම්පරික රස්සාවක් මිය යන දා කරන්නට නියම වූ අයෙක් ඒ යදම් ගලවා ධනපති පංතියට ඇතුල් වන්නට සමත් වීමෙනි.

1867 දී “දාස් කපිටාල්” ලියන මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් ධනවාදය යන වහරෙන් පවතින ආර්ථික ක්‍රමයට ඍනාත්මක ලේබල් එකක් ලොව ප්‍රථම වතාවට අලවති. අදත් පැවතෙන්නේ එය අනේක ආකාරයන් වලින් ඇදගෙන යන උත්සාහයන් වෙති. ධනවාදය යන වචනයත්, ධනවාදියා සහ ධනවාදි නිෂ්පාදන ක්‍රමය යනාදි වචනත් මාක්ස් සහ ඒංගල්ස්ට උවමනා පරිදි භාවිතයෙන් දාස් කපිටාල් හි පිටු ඔවුන් පුරවති. ධනවාදියා විසින් කම්කරුවන් ගැන තැකීම නොසලකා හැර ඔවුන්ට නීතිමය රැකවරණයක් නොදෙමින්, ධනවාදීන්ගේ සම්පුර්ණ සුරාකෑමට හැකිවන අන්දමින් ගොඩනඟා ගන්නා ලද බුර්ජුවාසී ක්‍රමයක් තුල කම්කරුවා යනු යදම් ගැලවිය නොහැකි වහලෙක් බවට පත්කරගත්තා යැයි ඔවුන් දෙදෙන ලියති.

යාන්තමෙන් හෝ පැවතෙන නිදහස් වෙළඳපොලක දී දුප්පත් කම්කරුවන් හා මූල්‍ය සතු ධනපති පංතිය යනු දෙපැත්තක සිට බල අරගලයක යෙදෙනා පීඩකයන් සහ පීඩිතයන් නොවෙති. සත්‍ය ලෝක ඉතිහාසයේ එම කාලය දුප්පතුන් ලෙසින් ඉපිද කොරනේලියස් වැන්ඩබිල්ට්, ජේම්ස් ජේ. හිල්, ජොන් ඩී. රොකෆෙලර් වැනි ශ්‍රමිකයන් මහා ධනකුවේරයන් වන්නට අවස්ථාවක් ලද්දේ නිදහස් වෙළඳපොල ධනවාදී ක්‍රමය බිහි වූ නිසාය. එසේම එවැනි ව්‍යවසායකයන් නිසාම තවත් දුප්පත්ව උපත්තිය ලැබූ මහා ජනකායකට ශ්‍රමිකයන් ලෙසින් වෙහෙසී සැප පහසු දිවි ගෙවන්නටත්, කැමති නම් තම ශ්‍රමයෙන් ඉතිරි කරගත්තකින් ව්‍යවසායකයන් වන්නට මූල්‍යයක් සොයා ගන්නටත් හැකි නිදහස් වෙළඳපොල ආර්ථික ක්‍රමයක් ලොව ප්‍රථම වතාවට බිහි වූවා යැයි එකල ඉතිහාසය පෙන්වයි.

සමාජවාදය අගයන අය, අදත් දුප්පතුන් ව සිට ධනකුවේරයන් වන්නට සමත් වෙන්නට ඉඩකඩක් ලැබෙන එකම ක්‍රමය වන යාන්තමෙන් හෝ නිදහස් වෙළඳපොලක සේයාවක ඇති ධනවාදයට දැඩි තරඟයේ පීඩනයක් ඇතැයි කියමින් ගරහති. ව්‍යවසායකයා කැමැත්තෙන් තරඟයේ යෙදෙන බව නොදකිති. තම රටේ කැමැත්තෙන් තරඟයේ යෙදෙන්නට ඉඩක් නැති කල තරඟයට කැමති වූවන් ඊට ඉඩක් ලැබෙන රටට ඇදී යන බව නොදිකිති. ඒ නිසා උදළු ගත් දහස් ගණනක් අනුන් වෙනුවෙන් වෙහෙසෙන්නට කැමති කරවා ගත හැකි යැයි හිතන ඔවුන් ට්‍රැක්ටරයෙන් එක අයෙකු කැමැත්තෙන් දහස් ගණනකට භාණ්ඩ සපයත හැකියාව දැනටමත් ලැබ සිටින බව නොදකිති.

ධනවාදයට පමණක් නොව ධනවාදී ක්‍රමය නිසා ධනවත් වන්නට සමත් වෙන දුප්පත් අයව ද හෑල්ලුවට ලක් කරන්නට මාක්ස් සහ ඒංගලස් සේ බුර්ජුවාසී පංතියක් ලේබල් කරති. පසුකාලීන “රොබර් බැරොන්,” තඹ නිධි පතල් හාරා ධනවත් වූවන් “තඹ රජ්ජුරුවන්” සහ චොක්ලට් හදා ධනවත් වූ නිසා “චොක්ලට් රජු” යනාදී වෙළඳපොල ව්‍යවසායකයාට ගරහන ලේබල් විය. රටේ පවතින නීති ගරුක නොවූ ආණ්ඩුවකට හේත්තු වී නැත්තේ නම් නූතන වෙළඳපොල ව්‍යවසායකයාට වැඩවසම් යුගයේ ‘බැරොන්’ ලා සහ ‘රජවරුන්’ මෙන් ක්‍රියාකරන්නට සෑම පාරිභෝගිකයාම පරම බලය සතුව සිටින ධනවාදී ක්‍රමයේ දී ඉඩක් නොලැබෙන බව මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් සේ ම සලකා බැලීම පවා බැහරකට දමති.

මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් කළා මෙන්ම සමාජවාදීන්ට කළ හැක්කේ නීති ගරුක නොවන ආණ්ඩුවකට හේත්තු වී ජනතාවගේ ලේ උරාබොන දේශපාලක ව්‍යවසායකයන් සහ පාරිභෝගික කැමැත්ත ඉටු කරන වෙළඳපොල ව්‍යවසායකයන් අතර වෙනස දකින්නට නොහැකි වන සේ තතු අවුල් කර මහා ජනතාව රැවටීමයි.

මාක්ස් සහ ඒංගල්ස් කළා මෙන්ම අදත් සමාජවාදීන්ට වෙළඳපොල ව්‍යවසායකයන් ගැන කිසිත් හොඳක් කියනු නොහැකියි. එසේ කියන්නේ ද ඔවුන්ට ධනවාදී ක්‍රමය ලොව පවතින එකම සාධාරණ සහ ආචාර ධාර්මීය වූ ජීවන ක්‍රමය යැයි පිළිගන්නට සිද්ධ වෙයි.