හැම දෙයක්ම හිඟ නම් තමයි අපේ රට සරුවෙන්නේ

“…. අපේ රටේ හදන දේම
ගත්තොත් අපි හැමදෙනාම
අප රට සරු වේවි හොඳට …” යැයි දරුවන්ට ගීයක් ගයන්නේ ජානකී සූරියාරච්චි විසින් ඇයගේ ‘සිංදු පීඩියා” නම් ලංකාවේ ප්‍රථම කාටූන් සංගීත ඇල්බම් එකේ ටිකිරි ගී අංක 49 ලෙසටයි.

“අපි පුළුවන් තරම් අපේ රටේ හදපු ඒවා ගන්න කොට තමයිලු අපේ රට සරුවෙන්නෙ,” යැයි ඇහෙන ළමා මනස, ගීතයේ රසාස්වාදය සමඟින් රටක ආර්ථිකයක් වැඩ කරන හැටි ගැන වැරදි දැක්මට හුරුවෙති.

මෙයින් කියැවෙන්නේ “හැම බඩුවක්ම හිඟ නම් තමයි අපේ රට සරුවෙන්නේ,” යන්න නොවේ ද?

බඩු හිඟ යුගයක් ලංකාවේ තිබිණ. මේ ටිකිරි ගීයේ දැක්වෙන පරිදි කඩ රාක්ක වල පිංතූරයක් නම් එදා ලංකාවේ දකින්නට නොමැති විය. දේශීය නිෂ්පාදන තෝරාගැනීමට කැමැත්ත එකකි. එහෙත් ඒ නිසා රටක් සරැවේ යැයි වැරදියට සිතීම වෙනකකි.

රටක බහුතරයක් ජනතාව මෙවැනි අදහස් විශ්වාසය කරන්නේ ලෝකයේ බහුතරයක් අර්ථ ශාස්ත්‍රඥයන් එය බැහැරලන ලද්දක් බව නොදැන. ආර්ථික විසංවාදයක් හැටියට මෙය 1867 වැනි ඈත අතීතයක දී ලොවට පෙන්වා දුන්නේ ෆෙඩ්රික් බැස්ටියාට් විසිනි.

මෙන්න ඔබ විසින් තනිවම කල්පනා කර විමසා බැලිය යුතු ප්‍රශ්න කිහිපයක්:

ඒකීය මිනිසාටත්, මිනිස්සු පිරිසක් ලෙසින් ජීවත්වන ඕනෑම සමාජයකටත් වැඩියෙන් හොඳ කුමක් ද? බඩු භාණ්ඩ බහුලව තිබීම ද? නැත්නම් හිඟ තත්වයන් පැවතීම ද?

බහුලත්වය නොව වෙළඳපොලේ භාණ්ඩ හිඟය වැඩියෙන් හොඳ යැයි කියන අය කවුද?*

බඩු හිඟයක් රටේ පැතිර යාම ගැන ප්‍රශංසා කරන දේශපාලනඥයෙක් කිසිම රටක දකින්නට ඉන්නවා ද? නැත්නම් එවැනි අවස්ථාවක දී හැම දේශපාලනඥයෙක්ම කරන්නේ හිඟය නැති කරන්නට මේ මේ දේවල් කරනවා යැයි පොරොන්දු ප්‍රකාශය ද?

වෙළඳපොලේ බඩු භාණ්ඩ බහුලව තිබුණොත් එවිට කුමක් වේදැයි ගැන ජනතාව බියකින් සිටිනවා ද?

පිටරටින් බඩු ගෙන්වීම නරකයි සහ පිටරටට බඩු යැවීම හොඳයි යන්න ඕනෑම රටක ආර්ථිකයක් වැඩ කරන්නේ කෙසේදැයි ගැන නොදන්නා ලෝක වාසීන්ගේ විශ්වාසයයි.

දේශීය අපනයන නිෂ්පාදන වසර පහක් යද්දී දෙගුණයකින් වැඩි කළ යුතු යැයි යැයි 2010 දී බරක් ඔබාමා කියා සිටියේ එයින් මිලියන දෙකක රස්සා බිහිවෙනවා යැයි කියමිනි.

පිටරටට පටවන අපනයන යනු රටට ගෙනෙන ආනයන සඳහා ගෙවන මිලයි. ඒ නිසා රටක වැසියන් කළ යුත්තේ හැකිතරම් විශාල ප්‍රමාණයකින් ආනයන ගෙන්වා ගැනීම සඳහා හැකි තරම් කුඩා ප්‍රමාණයකින් අපනයන කිරීමයි කියා මුලින්ම පැහැදිලි කර දුන්නේ ඇඩම් ස්මිත් විසිනි. මිල්ටන් ෆ්‍රීඩ්මන් 1978 දී එය මෙසේ පැහැදිලි කළේය:

කෙටියෙන් කිව්වොත්, අපි පිටරටෙන් ගෙන්වන බඩු – අපි පිටරටට පටවන බඩු = අපේ ජීවන මට්ටම

අර්ථ ශාස්ත්‍රයට අනුව, සමාජයක ජීවන මට්ටම ඉහළින්ම පවතින්නේ රටට ගෙන්වන බඩු උපරිමයෙන් වැඩි කිරීමටත්, රට පටවන බඩු හැකිතාක් අඩු කරන්නටත් හැකියාව ලැබෙද්දී ය.

මෙහෙම හිතන්න: ඩිංගක් රට පැටවීමෙන් ගොඩක් රටට ගෙන්වා ගන්නට හැකියාවක් ලැබෙනවා නම් එයට අකමැති මන්ද?

බඩු විකුණන්නා සහ බඩු මිල දී ගන්නා අතර ගැටුමක් නොව ඇත්තේ කැමැත්තෙන් සිද්ධ වෙන හුවමාරුවකි. තමන් අහිමි කරගන්නට කැමති මුදලට වඩා බඩුව අගයකින් යුතු යැයි සිතන්නේ නැත්නම් අයෙක් මුදල අහිමි කරගන්නේ නැත. ඒ මිලට බඩුව ගන්නට සිද්ධ වීම ගැන සිතේ හටගත් අප්‍රසාදය වෙනකකි. ඒත් මුදල දී බඩුව ගෙන යෑමෙන් කියන්නේ ඒ මුදලට වඩා බඩුව අවශ්‍ය වූ බවයි. එනම් අහිමි කරගත් මුදලට වඩා හිමිකරගත් බඩුවේ අගයක් තිබුණ බවයි.

ලාබය සොයන චේතනාවෙන් කටයුතු කරන වෙළෙන්ඳන් මංකොල්ලකාරයන් හැටියට දකින හුරැව නිසා වෙළෙන්ඳා බඩුව ගන්න යැයි පාරිභෝගිකයාට බලහත්කාරකමක් නොකරන අවස්ථා පෙනෙන්නේ නැත.

වෙළෙන්ඳා* යනු ස්වභාවයෙන්ම වෙළඳපොලේ බඩු භාණ්ඩ හිඟයක් තිබෙනවාට, බඩු තොග අඩු වෙනවාට, බඩු මිල වැඩිවෙනවාට කැමැත්තක් දක්වන අයෙකි.

පාරිභෝගිකයා යනු ස්වභාවයෙන්ම වෙළඳපොලේ බඩු බහුලව තිබෙනවාට, තොග යහමින් තිබෙනවාට සහ අඩු මිලට බඩු ගන්නට හැකිවෙනවාට කැමැත්තක් දක්වන අයෙකි.

මෙම ස්වභාවික තත්වයන් යටතේ රටක නීතිය විය යුත්තේ වෙළෙන්ඳාගේ පැත්ත ගැනීම නොවේ. පාරිභෝගිකයාගේ පැත්ත ගැනීම ද නොවේ. විකුණන්නා සහ මිල දී ගන්නා, නිෂ්පාදකයා සහ පාරිභෝගිකයා, ඉහළ මිල සහ අඩු මිල, හිඟය සහ බහුලත්වය යනාදියේ පැත්තක් ගැනීම නොව නීතිය කළ යුත්තේ මධ්‍යස්ථව සිටීමයි.

නීතිය මධ්‍යස්ථ වෙද්දී නීති සම්පාදකයන්ට සහ නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන අයට අනුන්ට බලය පෙන්වත හැකියාව අහිමි වේ.

නීතිය මධ්‍යස්ථ නොවී පැති ගනිද්දී, සමාජයේ යහපත උදෙසා කියමින් අනුන්ට නීති දාන්නට රිසි බලලෝභීන්ට බලය පෙන්වත හැකියාව හිමි වේ.

බලය මේ තරම් ප්‍රමාණයෙන් තිබිය යුතු යැයි කියන්නට දන්නා ජගතෙක් ලොව නැත.

සියල්ලන්ටම සාධාරණයක් සිද්ධ කරත හැකි නියාමන ගෙනෙන්නට දන්නවා යැයි කියන විද්වතුන් වනාහී බලතණ්හාධිකයන්ට බලය පුදන්නට ඍජුවම හෝ වක්‍ර ආකාරයකින් සහාය දෙන අයයි.

ලාබ සොයන්නාව පහත් කරමින් අනුන්ට බලය පෙන්වන්නාව සහ අනුන්ට බලය පෙන්වන්නට සහාය දෙන්නන්ව ජාතියේ පිනට උපන් අය යැයි මෝඩකම චේතනාවක් කරගත් රටවැසියන් ප්‍රශංසා කරති.

ඒ අස්සේ මේ හුරැවෙන් යුතු වූ නූගත් වෙළෙන්ඳා ද කැමති හිඟ තත්වය පවත්වා ගන්නට නිසා ඔහුත් බලලෝභීන්ගේ සහාය පතයි. එවැනි රටවල ජනතාව හැමදාම හිඟය සහ හිඟනකම උරැමයක් කරගෙන සිටිති.

ඉතින් බහුලත්වය සොයන පාරිභෝගිකයා දේශීය භාණ්ඩ ගැනීමෙන් පමණක් තම රට තවත් සරුවේ කියා රැවටී බලලෝභීන්ගේ සහායෙන් හිඟ තත්වය පවත්වා ගෙන සිටින වෙළෙන්ඳා වෙතින් පමණක් බඩු මිල දී ගනියි.

මෙවැනි සටහන් සිංහලෙන් ලියන්නට වෙන කෙනෙක් නැති නිසා නොදන්නා අය පවා තරහා වෙන්න ඉඩ තිබෙද්දී මේවා මටම ලියන්නට සිද්ධ වේ. ඒත් මගේ අරමුණ කාටවත් පහර දීම නොවේ. සිංහලෙන් කියවන අනාගත පරම්පරාවකට හෝ ආර්ථිකය ගැන නිවැරදි දැක්ම සඳහා යා හැකි පාරක් පෙන්වීමයි. ඒ පාරේ යනවා ද නැද්ද තෝරා ගැනීම කියවන්නා සතුයි.